Αθήνα, σήμερα και αύριο
Αθήνα, σήμερα και αύριο
Γράφει ο Αδάμ Μαρκάκης, CEO & Founder της Kineo
από το blog του Πόλεις για Ανθρώπους
Αυτή την εβδομάδα παρουσιάστηκε η χαρτογράφηση της Αθήνας που είχε ξεκινήσει σχεδόν δύο χρόνια πριν από το LSE Cities. Κάποια νούμερα είναι ακόμα και 10ετίας και σχεδόν όλα είναι pro-covid, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να αντλήσουμε ενδιαφέροντα στοιχεία για την πόλη και τις γειτονιές της. Τη τεχνική διεύθυνση της σύμπραξης με το Δήμο είχε ο καθηγητής Αστικού Σχεδιασμού του LSE και Διευθυντής του Προγράμματος LSE Cities Ricky Burdett. Μπορείτε να διαβάσετε σχετική συνέντευξή του.
Η Αθήνα έχει 16,615 άτομα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, συγκέντρωση 3 φορές μεγαλύτερη του Λονδίνου και 5 του Βερολίνου. Αυτά τα 16,615 άτομα έχουν 13,275 αυτοκίνητα. Κάθε ένα από αυτά τα αυτοκίνητα χρειάζεται 17 τετραγωνικά μέτρα, κάτι που σημαίνει πως δίνουμε σε αυτά το 22% όλης της πόλης. Αν αφαιρέσουμε τα κτήρια, δίνουμε στο αυτοκίνητο το 60% του ελεύθερου δημόσιου χώρου. Στο Παρίσι, τη μόνη πιο πυκνοκατοικημένη πόλη από την Αθήνα στην Ευρώπη με 18,269 άτομα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, θα βρούμε μόλις το 55% των αυτοκινήτων.
Το παραπάνω συμβαίνει ταυτόχρονα με το γεγονός ότι το εισοδηματικό επίπεδο στην Αθήνα είναι από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη, περίπου 31 χιλιάδες ευρώ το χρόνο. Το μέσο κόστος κατοχής Ι.Χ. στην Ελλάδα το 2020 ήταν 547 ευρώ το μήνα, 6,564 ευρώ το χρόνο, ή 21% όλου του εισοδήματος ενός μέσου Αθηναίου. Μια από τις πέντε ημέρες της εβδομάδας δουλεύαμε για αυτό. Με το σημερινό κόστος βενζίνης και του έντονου πληθωρισμού στη συγκεκριμένη αγορά μάλλον πλησιάζουμε πλέον τη μιάμιση μέρα. Στο προηγούμενο μου γράμμα έγραψα για το πως το αυτοκίνητο έχει μετατραπεί σε αντικείμενο υποτέλειας και ότι δεν μπορέσαμε να αντισταθούμε σε αυτή την κατάσταση γιατί ως κοινωνίες και πολιτείες έχουμε αφήσει όλους τους υπόλοιπους τρόπους μετακίνησης στη μοίρα τους.
Αυτό γίνεται ξεκάθαρο όταν σε μια τετραγωνική περιοχή 70x70 km στην Αθήνα βρίσκουμε μόλις το 20% του δικτύου μέσων σταθερής τροχιάς σε σχέση με την ίδια στο Παρίσι. Ας μην αναφερθούμε καν σε συγκεκριμένα νούμερα όσο αφορά τις υποδομές ενεργούς κινητικότητας για να μη μας πάρει από κάτω.
Αναλυτικά στοιχεία ανά γειτονιά δεν είχαν ξαναπέσει στα χέρια μου, οπότε αυτό ήταν για εμένα το πιο ενδιαφέρον κομμάτι αυτού του χάρτη.
Και στο Παρίσι και στην Αθήνα τα επίπεδα πρασίνου κινούνται χαμηλά, αλλά η διαφορά στα επίπεδα ιδιοκτησίας αυτοκινήτου επιτρέπει στο Παρίσι να παρέχει 9.8 τετραγωνικά πρασίνου ανά κάτοικο, 50% παραπάνω από τα 6.6 της Αθήνας. Στην Αθήνα καταλήγουμε να παράγουμε 5 τόνους CO2 ανά κάτοικο κάθε χρόνο, 2 φορές περισσότερες από τους Παριζιάνους, και πάνω από το μέσο όρο των Ευρωπαϊκών πόλεων ειδικά αν βάλουμε στην εξίσωση το χαμηλότερο επίπεδο εισοδήματος μας.
Ο Δήμος τις προηγούμενες μέρες παρουσίασε το Σχέδιο Δράσης του για το Κλίμα και έθεσε ως στόχο τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου κατά 61% έως το 2030. Δηλαδή τους 1.95 τόνους CO2 ανά κάτοικο, σημερινά επίπεδα Βιέννης. Δεν έχω προλάβει να διαβάσω το κείμενο αναλυτικά, όμως με το το 28% των συνολικών εκπομπών της πόλης να προέρχεται από τις μεταφορές δε θα μπορούσε να μην θέσει συγκεκριμένους στόχους για τη μετάβαση σε ένα διαφορετικό μείγμα συνεισφοράς τον διάφορων μέσων. Πιο σημαντικό από τους στόχους, η επίτευξη των οποίων δεν είναι μόνο στο χέρι του Δήμου, είναι οι δείκτες με τους οποίους θα ορίζει την πρόοδο του προς αυτούς:
-
Αριθμός πολεοδομικών και χωροτακτικών δράσεων που έχουν στόχο την 15λεπτη πόλη
-
Χιλιόμετρα πεζοδρόμων ανά 100.000 κατοίκους
-
Χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμων ανά 100.000 κατοίκους
-
Χιλιόμετρα δρόμων ήπιας κυκλοφορίας ανά 100.000 κατοίκους
-
Ποσοστό υποδομών μεταφορά που τροποποιήθηκαν με σκοπό την αύξηση της ανθεκτικότητας
-
Μέγεθος χώρων στάθμευσης (km2)
-
Επιμερισμός τρόπου μεταφοράς για επιβατικές μεταφορές (ιδιωτικά οχήματα, τρένο, μετρό, τραμ, λεωφορεία, περπάτημα, ποδηλασία, ταξί)
Η Αθήνα αποβλέπει από την αλλαγή του τρόπου μετακίνησης μέσα στην πόλη να μειωθεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της κατά 90.859 τόνους CO2 ανά έτος. Για να κάνουμε το νούμερο πιο απτό, για κάθε χιλιόμετρο που κάνετε με το ηλεκτρικό ποδήλατο ή πατίνι σας αντί για το αυτοκίνητο σας μειώνετε το αποτύπωμα σας κατά 236 γραμμάρια CO2. Αν περπατάτε ή χρησιμοποιείτε συμβατικό ποδήλατο το μειώνετε κατά 258 γραμμάρια CO2. Με μέσο όρο 5 χιλιόμετρα ανά μέρα, μέσα σε ένα χρόνο θα καταφέρετε να μειώσετε το αποτύπωμα σας κατά 431 κιλά CO2, το 14% της συνολικής μείωσης που θέλει να πετύχει η πόλη ανά κάτοικο.
Οι προσωπικές μας επιλογές έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα από όση φανταζόμαστε. Ενδεικτικά, οι χρήστες της Kineo μέσα σε λίγους μήνες και χωρίς βοήθεια, πετυχαίνουν ήδη το 0,2% του συνολικού ετήσιου στόχου της πόλης. Ελπίζουμε η Αθήνα και κάθε άλλη πόλη, να καταφέρει να περάσει από το στάδιο του σχεδιασμού στο στάδιο που θα βοηθήσει πραγματικά τους κατοίκους της να τη βοηθήσουν.